Yazar: Mustafa Güneri
İlk yayınladığı sene: 2014
Yayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (1. Baskı 2014)
Sayfa sayısı: 214
ISBN: 978-605-332-210-8
Cumhuriyet döneminden bu yana geçen zaman dilimi içinde, bu toprakların kaderini en olumsuz etkileyen gelişmenin, Köy Enstitülerinin kapatılması olduğuna inanmışımdır. Bu nedenle de, Köy Enstitülerine ilişkin tüm kitapları, anıları, araştırmaları doymak bilmez bir iştahla okumuşumdur. Bu konuda bu kadar çok kaynak elimden geçmiş olmasına rağmen, Hasanoğlan Köy Enstitüsü Sanatbaşı Mustafa Güneri'nin bu sene yayınlanan bu eseri, bu eşi örneği bulunmaz eğitim girişimi ile ilgili beni en çok etkileyen kaynak oldu.
Mustafa Güneri'nin enstitünün kuruluşu 1941'den kapanışı 1951'e kadar olan döneme ilişkin bizzat çektiği yüzlerce fotoğrafla desteklenmiş bu hatırat, Köy Enstitüleri girişiminin dönemin ne kadar büyük bir projesi olduğunu ortaya koymakta bu alandaki diğer eserleri fersah fersah geçiyor. Yazıyla anlatılan özverinin gözle görülmesini sağlıyor. Kurak, tek bir ağacın bile filizlenmediği, kaderine terkedilmiş bomboş bir arazide, yarışmayla seçilmiş mimari projelerin sadece öğretmen ve öğrencilerin emekleriyle hayata geçerek çağdaş bir medeniyete dönüşünü fotoğraflarla adım adım izliyorsunuz.... O imece ruhunu siyah beyaz karelerdeki gözlerde farkediyorsunuz... İkinci Dünya Savaşı'nın dünyayı kasıp kavurduğu, Türkiye'yi yokluklara sürüklediği karanlık bir dönemde, olmaz deneni başarma inancını aşılayan ve o inancı hayata geçiren Cumhuriyet ruhunu özlemle tadıyorsunuz....
Her cumartesi öğrenci ve öğretmenlerin karşılıklı olarak birbirleri hakkında geri bildirim vermesi; her enstitünün kendi bölgesindeki kaynak ve ihtiyaçlara göre uygulamalı eğitim sunması (örneğin bölge arıcılık için uygunsa arıcılık eğitimi verilmesi, yok eğer marangoz ihtiyacı varsa, marangozluk eğitimi verilmesi), köy evlatlarının Sofokles'in Kral Oedipus'unu tiyatroda sahnelemesi, heykeller yaratması, öğretmen-öğrenci-devlet erkanı hiyerarşisinin yerini eşitliğe bırakması, mezun olan öğrencilerin köylerine dönüşte maaşa bağlanıp, toprak reformu ile toprak sahibi yapılması..... Bugün bize hayal gelen ne girişimler, ne projeler.... ve işte bu yapılanların yaratacağı bilinçlenmeden korkanların baskısıyla herşeyin bir anda sonlandırılması.....
Bu eseri okurken, Köy Enstitülerini yaşama geçiren vizyona hayran olmamak elde değil... Edebiyatta, mimaride, tıpta isim yapmış ünlü insanların bu enstitülerde gönüllü çalışmalarına ve katkılarına şükran duymamak elde değil.... ve tabii ki, ülkemizin makus tarihini değiştirebilecek bu girişimi engelleyenleri de lisan-i münasibiyle anmamak elde değil!!!!
Bu eseri alın, saklayın... çünkü gün gelecek, iyice inanılmaz olacak bu yapılanlar... Güzel fakat çok kısa bir yaşanmışlık olduğunu unutmamak için, gelecekte bir gün yeniden başlatmaya lazım gelen inanç için, alın, okuyun ve saklayın....
İsmail Hakkı Tonguç ve Hasan Ali Yücel'i rahmetle anıyor, bu girişimi engelleyenlere ise tarihin karanlık sayfalarında yerleştikleri o meşum yerde insanlığın vicdani değerlendirmesiyle başbaşa bırakıyorum.....
Bu kitabı satın almak isterseniz tıklayınız
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder